Home > Primary Sources > Stow’s Survey of London > Sections of Stow’s Survey of London
Survey of London: An Apology for the City of London
Survey of London: Errata
2H5rClick here to view the page in facsimile.
473
BEcause amongst other mine Authors I haue oft
times alledged Fitz-Stephens, as one more choise
then other, namely for the auncient estate of this
Citie, more then three hundred yeares since: And
also the said Author being rare, (as to my know
ledge) not extant out of mine owne custodie, I haue in this place
thought good by impresion to imparte the same to my louing
friendes, the learned Antiquaries as the Authour wrote it in the
Latine tongue. And first to note in effect, what M. Bale in com
mendation of the said Authour writeth.
William Stephanides, or Fitzstephen, a Monke of Can
terburie,EditThis text has been supplied. Reason: Type not (sufficiently) inked. Evidence: The text has been supplied based on evidence internal to this text (context, etc.). (JJ)i1o anni, 1548. borne of worshipfull parentes in the Citie of London,
well brought vp at the first vnder good maisters, did more and
more increase in honest conditions and learning: for euer in his
yong yeares there appeared in him a certain light of a Gentleman
like disposition, which promised many good things, afterward by
him performed. Such time as other spent in braules, and idle
talke, hee employed in holesome exercises for the honour of his
countrey, following therein the example of Plato: and was very
studious both in humanitie and diuinitie. The Citie of London
his birth place, the most noble of all other Cities of this land,
and the Princes seate, situated in the South part of this Iland, he
loued aboue al the other: so that at length he wrote most elegantly
in latine of the site and rites of the same. Leland in diuers of his
bookes commendeth him for an excellent writer. Hee liued in
the raigne of king Stephen, wrote in the raigne of Henry
the ſecond, & deceased in the yeare of Christ 1191.
in the raigne of Richard the firſt.
Hh5
Descrip-
2H5vClick here to view the page in facsimile.
474
Descriptio Nobilisimæ Ciuitatis Londoniæ.
De Situ eiusdem.
INter nobiles vrbes orbis, quas fama ce
lebrat, ciuitas Londonia regni Anglorum
sedes vna est, quæ famam sui latiùs dif
fundit, opes & merces longiùs trans
mittit, caput altiùs extollit. Fœlix est
aeris salubritate; Christiana religione, fir
mitate munitionum, natura situs, honore ciuium, pudici
tia matronali, ludis etiam quàm iucunda; & Nobilium
fæcunda virorum: quæ singula semotim libet inspicere.
De Clementia Aeris.
IBi siquidem emollit animos hominum clementia cœli,
non vt sint in Venerem putres, sed neferi sint, & bestiales;
potiùs benigni & liberales.
De Religione.
ESt ibi in ecclesia beati Pauli episcopalis sedes, quondā
fuit Metropolitana, & adhuc futura creditur, sireme
auerint ciues in Insulā: nisi fortè Beati Thomæ Martyris ti
tulus Archiepiscopalis, & præsentia corporalis, dignitatē
illam Cantuariæ (vbi nunc est) conseruet perpetuam. Sed
cùm vtramq; vrbium harum Sanctus Thomas illustrauerit,
Londoniam ortu, Cantuariam occasu: ipsius sancti intui
tu, cum iustitiæ accessu, habet altera aduersus alterā, quod
ampliùs alleget. Sunt etiā (quod ad Christianæ fidei cul
tum pertinet) tùm in Londonia, tùm in suburbano 13. maio
res ecclesiæ conuentuū, præter minores parochianas. 126.
De Firmitate vrbis.
HAbet ab Oriente arcem Palatinam, maximam & for
tissimam, cuius & area, & muri à fundamento profun
dissimo exurgunt: cemento cum sanguine animalium
temperato. Ab occidente duo castella munitissima: mu
ro
2H6rClick here to view the page in facsimile.
Stephanides.
475
ro vrbis alto & magno, duplatis Heptapylæ portis inter
continuante, turrito ab Aquilone per intercapedines. Si
militerquè ab Austro Londonia murata & turrita fuit: sed
fluuius maximus piscosus Thamensis, mari influo re
fluoq; qui illac allabitur, mænia illa tractu temporis alluit,
labefactauit, deiecit. Item sursùm ab occidente Palatium
Regium eminet super fluuium eundem, ædificium incō
parabile, cum auremurali & propugnaculis, duobus milli
bus ab vrbe, suburbano frequenti continuante.
De Hortis.
VNdiqué extra domos suburbanorum Horti ciuium
arboribus consiti, spatiosi, & speciosi, contigui ha
bentur.
De Pascuis & Sationalibus.
ITem à Borea sunt agri pascui, & pratorum grata plani
ties, aquis fluuialibus interfluis: ad quas molinorum
versatiles rotæ citantur cum murmure iocoso. Proximé
patet foresta ingens, saltus nemorosi ferarum, latebræ cer
uorum, damarum, aprorum, & taurorum syluestrium: A
gri vrbis sationales non sunt ieiunæ glareæ, sed pingues
Asiæ campi qui faciunt lætas segetes, & suorum cultorum
repleant horrea cerealis mergite culmi.
De Fontibus.
SVnt & circa Londoniam ab Aquilone suburbani fontes
præcipui aqua dulci, salubri, perspicua, & per claros ri
uo trepidante lapillos. Inter quos fons Sacer, fons Cle
ricorum, fons Sancti Clementis nominatiores habentur,
& adeuntur celebriori accessu, & maiori frequentia scho
larum & vrbanæ iuuentutis in serotinis æstiuis ad auram
exeuntis. Vrbs sané bona cúm bonū habeat Dominum.
De honore Ciuium.
VRbs ista viris est honorata, armis decorata, multo
habitatore populosa, vt tempore bellicæ cladis sub
Hh6
rege
2H6vClick here to view the page in facsimile.
476
Stephanides.
rege Stephano bello apti ex ea exeuntes ostentatui habe
rentur 20000. armatorū equitum, 60. mille peditum esti
marentur. Ciues Londoniæ vbicunqué locorum præ om
nibus alijs ciuibus ornatu morum, vestium & mensæ, lo
cutione, spectabiles & noti habentur.
De Matronis.
Vrbis Matronæ ipsæ Sabinæ sunt.
De Scholis.
IN Londonia tres principales ecclesiæ scholas celebres
habent de priuilegio & antiqua dignitate. Plerunque ta
men fauore personæ alicuius, vel aliquorum doctorum,
qui secundum philosophiā noti & præclari habentur, &
aliæ ibi sunt scholæ de gratia & permissione. Diebus festis
ad ecclesias festiuas magistri conuentus celebrantur: Dis
putāt scolares, quidam demonstratiué, Dialecticé alij: alij
recitant enthymemata: hij meliùs perfectis vtuntur Syl
logismis. Quidam ad ostentationem exercentur dispu
tat one, quæ est inter colluctantes. Alij ad veritatē, ea quæ
est perfectionis gratia: sophistæ simulatores agmine & in
undatione verborum beati iudicantur. Alij paralogizan
tur: Oratores aliqui quandoq; orationibus Rhetoricis a
liquid dicunt appositè ad persuadendum, curantes artis
præcepta seruare, & ex contingentibus nihil omittere. Pu
eri diuersarum scholarum versibus inter se conrixantur: &
de principijs artis Grammaticæ, regulis præteritorum vel
futurorum contendunt: Sunt alij qui epigrammatibus,
rithmis & metris vtuntur, vetere illa triuiali dicacitate, li
centia Fescennina socios, suppressis nominibus liberiùs
lacerant, Lædorias iaculantur & scommata, salibus So
craticis sociorū, vel fortè maiorum vitia tangunt, vel mor
dacius dente rodunt Theonino * audacibus. Auditores
multùm ridere parati ingeminant tremulos naso crispante
cachinnos.
De
2H7rClick here to view the page in facsimile.
Stephanides.
477
De dispositione vrbis.
SIngulorum officiorum exercitores, singularum rerū
venditores, singularum operarum suarum locatores,
quotidiano mane per se sunt locis distincti omnes vt
officijs. Pretereà est in Londonia supra ripam fluminis inter
vina in nauibus & cellis vinarijs venalia, publica coqui
na: ibi cotidiè pro tempore est inuenire cibaria fercula,
assa, frixa, elixa, pisces, pisciculos, carnes grossiores pau
peribus, delicatiores diuitibus, venationum, auium, aui
cularum. Si subitò veniant ad aliquem ciuium amici fati
gati ex itinere, nec libeat ieiunis expectare, vt noui cibi e
mantur, coquantur, dant famuli manibus limphas panes
que, interim ad ripam curritur, ibi prestò sunt omnia desi
derabilia. Quantalibet militum vel peregrinorum infini
tas intrat vrbem, qualibet diêi vel noctis hora, vel ab vrbe
exitura, ne vel hi nimium ieiunent, vel alij impransi exe
ant, illuc si placeat diuertunt, et se pro modo suo singuli
reficiunt: qui se curare volunt molliter, accipenserem vel
aliam auem, vel attagen Ionicum non quærant, appositis
quæ ibi inueniuntur delicijs: Hæc equidem publica co
quina est & ciuitati plurimum expediens, et ad ciuitatem
pertinens: Hinc est quod legitur in Gorgia Platonis, iux
ta medicinam esse coquorum officium, simulantium &
adulationē quartæ particulæ ciuilitatis. Est ibi extra vnam
portarum statim in suburbio quidam planus campus re &
nomine. Omni sexta feria, nisi sit maior festiuitas præcep
tæ solempnitatis, est ibi celebre spectaculum nobilium e
quorum venalium. Spectaturi vel empturi veniunt qui in
vrbe adsunt, comites, barones, milites, ciues plurimi. Iuuat
videre gradarios succussatura nitēte suauiter ambulātes: pe
dibus lateraliter simul erectis, quasi a subalternis & demis
sis: Hinc equos, qui armigeris magis conueniunt, durius
incedentes, sed expeditè tamen, qui quasi â contradictori
bus
2H7vClick here to view the page in facsimile.
478
Stephanides.
bus pedes simul eleuāt & deponunt: Hinc nobiles pullos
iuniores, qui nondum fræno bene assueti, altius incedunt,
& mollia crura reponunt: Hinc summarios membris
validis & vegetis. Hinc dextrarios preciosos, elegan
tis formæ, staturæ honestæ, micantes auribus, cerui
cibus arduis, clunibus obesis. In horum incessu spectant
emptores, primo passū suauiorē, posteà motūcitatiorē, qui
est quasi a contrarijs pedibus anterioribus simul solo amo
tis & admotis, & posterioribus similiter. Cum talium soni
pedum cursus imminet, & aliorum fortè qui similiter sunt
in genere suo ad vecturā validi, ad cursuram vegeti: cla
mor attollitur, vulgares equos in partem ire præcipitur:
Sessores alipedum pueri tres simul, aliquando bini ex con
dicto & bini certamini se præparant, docti equis imperita
re, indomitorum lupatis temperant frænis ora: hoc maxi
me præcauent, ne alter alteri concursum præripiat. Et qui
similiter pro modo suo ad certamen cursus illius attollunt;
tremunt artus, moræ impatientes, stare loco nesciunt, facto
signo membra extendunt, cursum rapiunt, agilitate perui
caci feruntur: certant sessores laudis amore, spe victoriæ,
equis admissis subdere calcaria, & nec minus vrgere eos
virgis & ciere clamoribus. Putares omnia in motu esse, se
cundum Heraclitum, & falsam omnino Zenonis sententi
am, dicentis, quoniam, non contingit moueri, neque sta
dium pertransire. Parte alia stant seorsim rusticorū peculia,
agrorū iustrumenta, sues longis lateribus, vaccæ distentis
vberibus, corpora magna boum, lanigerūq; pecus: stant
ibi aptæ aratris, trahis & bigis equæ: quarundam ventres
fœtibus tument: alias editi fœtus obeunt pulli lasciuiores,
sequela inseparabilis. Ad hanc vrbē ex omni natione quæ
sub cœlo est, naualia gaudent institores habere commer
cia. Aurum mittit Arabs, species & thura Sabæus, Arma
Scythes, oleum palmarum diuite silua. Pingue solum Ba
bilon
2H8rClick here to view the page in facsimile.
Stephanides.
479
bilon, Nilus lapides preciosos. Seres purpureas vestes.
Norwegi, Russi, varium, grisium, sabelinas: Galli sua vina.
Vrbe Roma secundum Chronicorum fidem satis antiqui
or est. Ab eisdem quippe patribus Troianis hæc prius a
Bruto condita est, quàm illa a Remo et Romulo. Vnde et
adhuc antiquis eisdem vtuntur legibus, communibus in
stitutis. Hæc similiter illi regionibus est distincta: habet
annuos pro consulibus vicecomites: habet senatoriam
dignitatem & magistratus minores: Eluuiones et aquæ
ductus in vicis: Ad genera causarū deliberatiuæ, demon
stratiuæ, iudicialis loca sua, fora singula: habet sua die
bus statutis comitia. Non puto vrbem esse in qua sint pro
babiliores consuetudines, in ecclesiis visitandis, ordinatis
Dei honorandis, festis feriandis, eleemosinis dandis, in
hospitibus suscipiendis, in desponsationibus firmandis,
matrimoniis contrahendis, nuptiis celebrandis, conuiuijs
ornandis, conuiuis hilarandis, etiam in exequiis curan
dis & cadaueribus humandis. Solæ pestes Londini sunt,
immoderata stultorum potatio, et frequens incendium.
Ad hæc omnes ferè Episcopi, Abbates, & Magnates An
gliæ, quasi ciues et municipes sunt vrbis Londoniæ: sua ibi
habentes ædificia præclara, vbi serecipiunt, vbi diuites
impensas faciunt, ad consilia, ad conuentus celebres in
vrbem euocati, a Domino rege, vel Metropolitano suo,
seu propriis tracti negotiis.
De Ludis.
AMplius et ad ludos vrbis veniamus, quoniā nō expe
dit vtilē tantùm et seriā vrbē esse, nisi dulcis etiam sit,
& iucunda. Vnde et in sigillis summorum Pontificum, vs
que ad tempora Leonis Papæ, ex altera parte Bullæ, sculpto
per impressionem piscatore Petro, et supra eum claue, qua
si manu Dei de cœlis ei porrecta, et circa eum versu,
Tu pro me nauem liquisti, suscipe clauem.
Ex
2H8vClick here to view the page in facsimile.
480
Stephanides.
Ex altera parte impressa erat vrbs, et scriptura ista, Au
rea Roma. Item ad laudē Cæsaris Augusti, et Romæ dictū est.
Nocte pluit tota, redeunt spectaculamane,
Diuisum imperium cum Ioue Cæsar habes.
Lundonia pro spectaculis theatralibus, pro ludis sceni
cis, ludos habet sanctiores, representationes miraculo
rum, quæ sancti Confessores operati sunt, feu repræsen
tationes passionum, quibus claruit constantia Marty
rum. Præterea quotannis die, quæ dicitur Carnivale
vt â puerorum ludis incipiamus (omnes enim pueri
fuimus) scholarum singuli pueri suos apportant magi
stro suo gallos gallinaceos pugnatores, & totū illud an
temeridianum datur ludo puerorum vacantium specta
re in scholis suorum pugnas gallorum. Post prandium
exit in campos omnis iuuentus vrbis ad lusum pilæ cele
brem. Singulorum studiorum scolares suam habent pilā:
singulorum officiorum vrbis exercitores suam singuli
pilam in manibus. Maiores natu patres & diuites vrbis, in
equis spectatum veniunt certamina iuniorum, & modo
suo inueniuntur cum iuuenibus: & excitari videtur in eis
motus caloris naturalis, contemplatione tanti motus &
participatione gaudiorum adolescentiæ liberioris. Singu
lis diebus dominicis in Quadragesima post prandia exit
in campos iuuenum recens examen in equis bellicosis: in
equis certamine primis: quorum quisque aptus & in gy
ros currere doctus equus. Erumpunt a portis cateruatim
filij ciuium laici, instructi lanceis & scutis militaribus: iu
niores hastilibus ferro dempto præfurcatis, simulachra
belli cient & agonisticam exercent militarem. Adueni
unt & plurimi Aulici rege in vicino posito, & de familijs
consulum & Baronum ephebi: non dum cingulo donati
militiæ, gratia concertandi. Accendit singulos spes victo
riæ: equi feri adhinniunt, tremunt artus, frænos mandunt,
impatien-
2I1rClick here to view the page in facsimile.
Stephanides.
481
impatientes moræ stare loco nesciunt. Cum tandē Soni
pedum rapit vngula cursum, sessores adolescentes diuisis
agminibus hij præcedentibus instant, nec assequuntur, hij
socios deijciunt & preteruolant. In ferijs paschalibus lu
dunt quasi prælia naualia: in arbore siquidem mediamna
scuto fortiter innexo, nauicula remo & raptu fluminis ci
ta, in prora stantem habet iuuenem scutum illud lancea
percussurū: qui si scuto illi lanceam illidens frangat eam,
& immotus persistat, habet propositum, voti compos est:
si verò lancea integra fortiter percusserit, in profluentem
amnem deijcitur: Nauis motu suo acta præterit. Sunt ta
men hinc inde secus scutum duæ naues stationariæ, & in
eis iuuenes plurimi, vt eripiant percussorem flumine ab
sorptum cum primo emersus comparet, vel sūma rursus
cum bullit in vnda. Supra pontem & in solariis supra flu
uium, sunt qui talia spectent, multum ridere parati. In fe
stis tota æstate iuuenes ludentes exercēntur, in saliendo, in
arcu, in lucta, iactu lapidū, amentatis missilibus vltra me
tam expediendis, parmis duellionum. Puellarum Cythe
ræa ducit choros, & pede libero pulsatur tellus, vsq; im
minente luna. In Hyeme singulis fere festis ante pran
dium, vel apri spumantes pugnant pro capitibus, & ver
res fulmineis accincti dentibus addendi Succidiæ, vel
pingues tauri Cornupetæ, seu vrsi immanes cum obiectis
depugnant canibus. Cúm est congelata palus illa magna
quæ mœnia vrbis aquilonalia alluit, exeunt lusum super
glaciem densæ iuuenum turmæ: Hi ex cursu motu cap
tato citatiore, distantia pedum posita, magnum spacium
latere altero prætenso perlabuntur. Alii quasi magnos la
pides molares de glacie sedes sibi faciunt: sessorem vnum
trahunt plurimi præcurrentes, manibus se tenentes: In
tanta citatione motus aliquando pedibus lapsi cadunt
omnes proni. Suntalii super glaciem ludere doctiores,
singuli
2I1vClick here to view the page in facsimile.
482
Stephanides.
singuli pedibus suis aptantes, & sub talaribus suis alligan
tes ossa, tibias scilicet animalium, & palos ferro acuto su
perposito tenentes in manibus, quos aliquando glaciei
allidunt: tanta rapacitate feruntur, quanta auis volans,
vel pilum balistæ. Interdum autem permagna procul di
stantia ex condicto, duo aliqui ita ab oppositis veniunt,
concurritur: palos erigunt, se inuicem percutiunt: vel
alter, vel ambo cadunt, non sine læsione corporali: cum
post casum etiam vi motus feruntur ab inuicem procul:
& qua parte glacies caput tangit, totum radit, totum de
corticat. Plerumquetibia cadentes, vel brachium, si super
illud ceciderit, confringitur. Sed ætas auida gloriæ, iuuē
tus cupida victoriæ, vt in veris præliis fortius se habeant,
ita in simulatis exercentur. Plurimi ciuium delectantur,
ludentes in auibus cœli, nisi accipitribus & huiusmodi,
& in canibus militantibus in siluis. Habentque ciues suū
ius venandi, in Middlesexia, Hertfordscira, tota Chiltra,
& in Cantia vsque ad aquam Graiæ. Lundonienses tunc
Trinouantes dicti Caium Iulium Cesarem, qui nullas nisi
sanguine fuso vias habere gaudebat, repulerunt. Vnde
Lucanus.
Territa quæsitis ostendit terga Britannis.
Ciuitas Lundonia reperit aliquos, qui regna plurima, &
Romanum sibi subdiderunt imperium, & plurimos alios,
quos mundi Dominos virtus evexit ad Deos, vt fuerat in
Apollinis oraculo Bruto promissum:
Brute sub occasu solis, trans Gallica regna,
Insula in Oceano est vndique clausa mari:
Hanc pete: namque tibi sedes erit illa perennis,
Hæc fiet natis, altera Troia tuis:
Hic de stirpe tua reges nascentur, & ipsis
Totius terræ subditus orbis erit.
In temporibus Christianis nobilem illum edidit Im
peratorem
2I2rClick here to view the page in facsimile.
Stephanides.
483
peratorem Constantinum, qui vrbem Romǡ, & imperia
lia insignia omnia Deo donauit, & beato Petro & Siluestro
Papæ, cui & stratoris exhibuit officium, & se non ampli
us Imperatorem, sed sanctæ ecclesiæ Romanæ defensorē
gauisus est vocari: & ne pax Domini Papæ occasione
præsentiæ eius secularis strepitus tumultu concuteretur,
ipse ab vrbe Domino Papæ collata discessit, & sibi ciuita
tem Bizantium edificauit. Lundonia & modernis tem
poribus, reges illustres magnificosque peperit, Impera
tricem Matildem, Henricum regem tertium, & beatum
Thomam Archiepiscopum Christi Martyrem glorio
sum, quali non candidiorem tulit, nec quo fu
erit deuinctior alter omnibus
bonis totius orbis
Latini.
FINIS.
Survey of London: An Apology for the City of London
Survey of London: Errata

Notes

  1. Gap in inking; Latin term meaning brought forth or uttered. (JJ)↑

Cite this page

MLA citation

Stow, John, and William fitz-Stephen. Survey of London: Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae. The Map of Early Modern London, edited by Janelle Jenstad, U of Victoria, 15 Sep. 2020, mapoflondon.uvic.ca/stow_1598_fitzstephen.htm.

Chicago citation

Stow, John, and William fitz-Stephen. Survey of London: Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae. The Map of Early Modern London. Ed. Janelle Jenstad. Victoria: University of Victoria. Accessed September 15, 2020. https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1598_fitzstephen.htm.

APA citation

Stow, J., & fitz-Stephen, W. 2020. Survey of London: Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae. In J. Jenstad (Ed), The Map of Early Modern London. Victoria: University of Victoria. Retrieved from https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1598_fitzstephen.htm.

RIS file (for RefMan, EndNote etc.)

Provider: University of Victoria
Database: The Map of Early Modern London
Content: text/plain; charset="utf-8"

TY  - ELEC
A1  - Stow, John
A1  - fitz-Stephen, William
ED  - Jenstad, Janelle
T1  - Survey of London: Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis
               Londoniae
T2  - The Map of Early Modern London
PY  - 2020
DA  - 2020/09/15
CY  - Victoria
PB  - University of Victoria
LA  - English
UR  - https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1598_fitzstephen.htm
UR  - https://mapoflondon.uvic.ca/xml/standalone/stow_1598_fitzstephen.xml
ER  -

RefWorks

RT Web Page
SR Electronic(1)
A1 Stow, John
A1 fitz-Stephen, William
A6 Jenstad, Janelle
T1 Survey of London: Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis
               Londoniae
T2 The Map of Early Modern London
WP 2020
FD 2020/09/15
RD 2020/09/15
PP Victoria
PB University of Victoria
LA English
OL English
LK https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1598_fitzstephen.htm

TEI citation

<bibl type="mla"><author><name ref="#STOW6"><surname>Stow</surname>, <forename>John</forename></name></author>, and <author><name ref="#FITZ1"><forename>William</forename> <surname>fitz-Stephen</surname></name></author>. <title level="a">Survey of London: Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae</title>. <title level="m">The Map of Early Modern London</title>, edited by <editor><name ref="#JENS1"><forename>Janelle</forename> <surname>Jenstad</surname></name></editor>, <publisher>U of Victoria</publisher>, <date when="2020-09-15">15 Sep. 2020</date>, <ref target="https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1598_fitzstephen.htm">mapoflondon.uvic.ca/stow_1598_fitzstephen.htm</ref>.</bibl>

Personography

Locations

Organizations