The Survey of London (1633): Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae

This document is currently in draft. When it has been reviewed and proofed, it will be published on the site.

View the draft document.

Please note that it is not of publishable quality yet.

The Author to the Reader.
BEcause amongst other mine Authors I have
oftentimes alleaged Fitz-Stephens, as one
more choice then other, namely, for the an-
cient estate of this City, more then foure
hundred yeeres since: and also the said Au-
thor being rare, I have in this place thought
good by impression to impart the same to
my loving friends, the learned Antiquaries,
as the Author wrote it in the Latine tongue. And first to note in
effect, what Master Bale in commendation of the said Author
writeth.
William Stephanides, or Fitz-Stephen, a Monke of Canterbury,
borne of worshipfull Parents in the City of London, well brought
up at the first under good Masters, did more and more increase in
honest condicions and learning: for ever in his young yeeres there
appeared in him a certaine light of a Gentleman-like disposition,
which promised many good things, afterward by him performed.
Such time as others spent in brawles and idle talke, hee imployed
in wholsome exercises for the honour of his Country, following
therein the example of Plato: and was very studious both in hu-
manity and divinity.
The City of London, his birth place, the most Noble of all
other Cities of this Land, and the Princes Seate, situated in the
South part of this Iland, hee loved above all the other, so that at
length he wrote most elegantly in Latine of the site, and rites of
the same. Leland in divers of his Bookes commendeth him for an
excellent Writer. He lived in the Raigne of King Stephen, wrote
in the Raigne of Henry the second, and deceased in the yeere of
Christ, 1191. in the Raigne of Richard the first.
Ooo3
DESCRIP-

DESCRIPTIO NOBILILISSIMAE
Civitatis LONDONIAE.
De Situ ejusdem.
INter nobiles Vrbes orbis,
quas fama celebrat, civitas
Londonia, Regni Anglo-
rum sedes una est, quae fa-
mam sui latiùs diffundit,
opes & merces longiùs transmittit, caput al-
tiùs extollit. Foelix est aëris salubritate,
Christiana Religione, firmitate munitio-
num, natura situs, honore civium, pudici-
tia matronali, ludis etiam, quàm iucunda,
& Nobilium faecunda virorum: quae singu-
la semotim libet inspicere.
De Clementia aëris.
IBi siquidem emollit animos hominum
clementia Coeli, non ut sint in venerem
putres, ut ne feri sint & bestiales, potius
benigni & liberales.
De Religione.
ESt ibi in Ecclesia beati Pauli Episco-
palis sedes, quondam fuit Metropo-
litana, & adhuc futura creditur, si
remeaverint cives in Insulam: nisi forte
Beati Thomae Martyris titulus Archiepis-
copalis, & praesentia corporalis, dignitatem
illam Cantuariae (ubi nunc est) conservet
perpetuam. Sed cum utramque urbium ha-
rum Sanctus Thomas illustraverit, Lon-
doniam
ortu, Cantuariam occasu: ipsius
sancti intuitu, cum iustitiae accessu, habet al-
tera adversus alteram, quod amplius alle-
get. Sunt etiam (quod ad Christianae fidei
cultum pertinet) tum in Londonia, tum in
suburbano, 13. maiores Ecclesiae conven-
tuum, praeter minores parochianas, 126.
De Firmitate Vrbis.
HAbet ab Oriente arcem Palatinam,
maximam & fortissimam, cuius
& area, & muri à fundamento
profundissimo exurgunt: cemento cum san-
guine animalium temperato. Ab occidente
duo castella munitissima: muro urbis alto
& magno, duplatis Heptapylae portis inter-
continuante, turrito ab Aquilone per inter-
capedines, Similiter{que} ab Austro Londo-
nia
murata & turrita fuit: sed fluvius max-
imus piscosus Thamensis, mari influo reflu-
oque qui illac allabitur, maenia illa tractu
temporis alluit, labefactavit, deiecit. Item
sursùm ab occidente Palatium Regium emi-
net super fluvium eundem, aedificium incom-
parabile, cum autemurali, & propugnaculis,
duobus millibus ab urbe; suburbano frequen-
ti continuante.
De Hortis.
VNdi{que} extra domos suburbanorum
Horti civium arboribus consiti, spa-
tiosi, & speciosi, contigui habentur.
De

Stephanides.
De Pascuis & Sationalibus.
ITem à Borea suno agri paseui, & pra-
torum grata planities, aquis fluvialibus
interfluis: ad quas molinorum versati-
les rotae citantur cum murmure iocoso. Pro-
ximè patet foresta ingens, salcus nemorosi
ferarum, latebrae cervorum, damarum, a-
prorum, & taurorum sylvestrium: Agri ur-
bis sationales non sunt teiunae glareae, sed pin-
gues Asiae campi qui faciunt laetas segetes, &
suorum cultorum repleant horrea cerealis in-
gere culmi.
De Fontibus.
SVnt & circa Londoniam ab Aqui-
lone suburbani fontes praecipui aqua
dulci, salubri, perspicua, & per claros
rivo trepidante lapilles. Inter quos Fons Sa-
cer, Fons Clericorum, Fons Sancti Clemen-
tis nominatiores habentur, & adeuntur ce-
lebriori accessu, & maiori frequentia scho-
larum & vrbanae iuventutis in scrotinis aesti-
vis ad auram exeuniis. Vrbs sanè bona, cùm
bonum habeat Dominum.
De honore Civium.
VRbs ista viris est honoratae, armis
decorata, multo habitatore populosae,
ut tempore bellicae cladis sub rege
Stephano bello apti, ex ea exeuntes ostenta-
tui, haberentur 20000. armatorum equitum,
60. mille peditum aestimarentur. Cives Lon-
doniae
ubicun{que} locorum prae omnibus aliis
civibus ornatu morum, vestium & mensae,
locutione, spectabiles & noti habentur.
De Matronis.
Vrbis Matronae ipsae Sabinae sunt.
De Scholis.
IN Londonia tres principales ecclesiae
Scholas celebres habent de privilegio &
antiquae dignitate. Plerunque tamen fa-
vore personae alicuius, vel aliquorum docto-
rum, qui secundum Philosophiam noti &
praeclari habentur, & aliae ibi sunt Scholae de
gratia & permissione. Diebus festis ad ec-
clesias festivas magistri coventus celebran-
tur. Disputant scholares, quidam demon-
strativè, Dialecticè alii: alii recitant enthy-
mematae: hi meliùs perfectis utuntur Syllo-
gismis. Quidam ad estemationem exercen-
tur disputatione, quae est inter colluctantes.
Alii ad veritatem, ea quae est perfectionis
gratia: sophisiae simulatores agmine & in-
undatione verborum beati iudicantur. Alii
paralogizantur: Oratores aliqui quandoque
orationibus Rhetoricis aliquid dicunt appo-
siiè ad persuadendum, curantes artis prae-
cepta servare, & ex contingentibus nihil
omittere. Fueri diversarum scholarum ver-
sibus inter se conrixantur: & de principiis
artis Grammaticae, regulis praeteritorum vel
futurorum contendunt: Sunt alii qui epi-
griimatibus, rithmis & metris utuntur, vetere
illa triviali dicacitate, licentia Fescennina
socios suppressis nominibus liberiùs lacerant,
Laedorias inculantur & scommata, salibus
Socraticis sociorum, vel fortè maiorum vi-
tia tangunt, vel mordacius dente rodunt The-
onino. Auditores muliùm, ridere para-
li ingemidant tremulos naso crispante ca-
chinnos.
De dispositione Vrbis.
SIngulorum officiorum exercitores, sin-
gularum rerum venditores, singula-
rism operarum suarum locatores, quo-
tidiano mane per s. sunt locis distincti om-
nes, ut officiis. Praetereà est in Londonia
supra ripam fluminis inter vina in navibus,
& cellis vinariis venalia, publica coquina:
ibi quotidiè pro tempore est invenire cibaria
fercula, assa, frixa, elixa, pisces, pisciculos,
carnes grossiores pauperibus, delicatiores di-
vitibus, venationum, avium, avicularum.
Si subitò veniant ad aliquem civium amici
fatigati ex itinere, nec libeat ieiunis expe-
ctare, ut novi cibi emantur, cequantur, dant
famuli manibus limphas panesque, interim
adripam curritur, ibi presso sunt omnia de-
siderabilia. Quantal bet militum vel peri-
grinorum infinitas intrat urbem, qualibet
dici vel noctis hora, vel ab urbe extitura, ne
vel hi nimium ieiunent, vel alii impransi
exeant, illuc si placeat divertunt, & se pro-
modo suo singuli reficiunt: qui se curare
volunt molliter, accipenserem vel aliam a-
vem

Stephanides.

vel attagen Ionicum non quaerant, ap-
positis quae ibi inveniuntur deliciis: Haec
equidem publica, coquina est & civitati
plurimum expediens, & ad Civitatem per-
tinens: Hinc est quod legitur in Georgia
Platonis, juxtae medicinam esse coquorum
officium, simulantium & adulationem
quartae particulae civilitatis. Est ibi extra
unam portarum statim in suburbio quidam
planus campus re & nomine. Omni sexta
feria, nisi sit major festivitas prae ceptae so-
lemnitatis, est ihi celebre spectaculorum no-
bilium equorum venalium. Spectaturi vel
empturi veniunt, qui in urbe adsunt, comi-
tes, harones, milites, cives plurimi. Iuvat
videre gradarios succussatura nitente su-
aviter ambulantes: pedibus later aliter si-
mul erectis, quasi à subalternis, & demissis:
Hinc equos, qui armigeris magis conveni-
unt, durius incedentes, sed expeditè tamen,
qui quasi à contra dictoribus pedes simul ele-
vant & deponunt: Hinc nobiles pullos ju-
niores, qui nondum fraeno bene assueti, al-
tius incedunt, & mollia crura reponunt:
Hinc summarios membris validis & vege-
tis. Hinc dextrarios precioses, elegan-
tis formae, staturae honestae, micantes auri-
bus, cervicibus arduis, clunibus obesis.
In horum incessu spectant emptores, pri-
mo passum suaviorem, postea motum citatio-
rem, qui est quasi à contrariis pedibus ante-
rioribus simul solo amotis & admotis, &
posterioribus similiter. Cum talium soni
pedum cursus imminet, & aliorum fortè
qui similiter sunt in genere suo ad vectu-
ram validi, ad cursuram vegeti: clamor at-
tollitur, vulgares equos in partem ire praeci-
pitur: Sessores alipidum pueri tres simul,
aliquando bini ex condicto & bini certami-
ni sepraeparant docti equis imperitare, in-
domitorum lupatis temperant frænis ora:
hoc maximè praecavent, ne alteralteri con-
cursum praeripiat. Et qui similiter pro mo-
do suo ad certamen cursus illius attollunt;
tremunt artus, morae impatientes, stare loco
nesciunt, facto signo membra extendunt, cur-
sum rapiunt, agilitate pervicaci feruntur:
certant cißores laudis amore, spe victoriae,
equis admissis subdere calcaria, & nec mi-
nus urgere eos virgis & ciere clamoribus.
Putares omnia in motu esse, secundum
Heraclitum, & falsam omnino Zenonis sen-
tentiam, dicentis, quoniam, non continget
moveri, neque stadium pertransire. Parte
alia stant serosim rusticorum peculia, agro-
rum instrumenta, sues longis lateribus, vac-
cae distentis vberibus, corpora magna boum,
lanigerumque pecus: stant ibi aptae a-
ratris, trahis & bigis equae: quarundam
ventres foetibus tument: alias editi foetus
obeunt pulli lasciviores, sequela insepara-
bilis.
Ad hanc urbē ex omni natione quae sub
coelo est, navalia gaudent institores habere
commercia. Aurum mittit Arabs, species
& thura Sabaeus, Arma Scythes, oleum
palmarum divite silva. Pingue solum Ba-
bylon, Nilus lapides preciosos. Seres pur-
pureas vestes. Norwegi, Russi, varium,
grisium, sabelinas: Galli sua vina. Vrbe
Roma secundum Chronicorum fidem satis
antiquior est. Ab eisdem quippe patribus
Trojanis haec prius à Bruto condita est,
quàm a Remo & Romulo. Vnde & ad-
huc antiquis eisdem utuntur legibus com-
munibus institutis. Haec similiter illi re-
gionibus est distincta: habet annuos pro
consulibus vicecomites: habet senatoriam
dignitatem & magistratus minores: Eluvi-
ones & aquaeductus in vicis: Ad genera cau-
sarum deliberativae, demonstrativae, judi-
cialis loca sua, fora singula: habet sua die-
bus statutis comitia. Non puto urbem esse,
in qua sint probabiliores consuetudines, in
ecclesiis visitandis, ordinatis Dei honoran-
dis, festis feriandis, eleemosynis dandis, in
hospitibus suscipiendis, in desponsationibus
firmandis, matrimoniis contrahendis, nup-
tiis celebrandis, conviviis ornandis, coni-
vis hilarandis, etiam in exequiis curan-
dis & cadaveribus humandis. Solae pestes
Londini sunt, immoderata stultorum pota-
tio, & frequens incendium. Ad haec om-
nes ferè Episcopi, Abbates, & Magnates
Angliae, quasicives & municipes sunt ur-
bis Londoniae: sui ibi habentes aedificia prae-
clara, vbi se recipiunt, ubi divites impensas
faciunt, ad consilia, ad conventus celebres
in urbem evocati, a Domino rege, vel Me-
tropolitano suo, seu propiis tracti nego-
tiis.
De Ludis.
AMplius & ad ludos urbis venia-
mus, quoniam non expedit utilem
tantum & seriam urbem esse, nisi
dulcis etiam sit, & iucunda. Vnde & in
sigillis summorum Pontificum, us{que} ad tem-
por a Leonis Papae, ex altera parte Bullae,
sculpto per impressionem piscatore Petro, &
supra

Stephanides.

supra eum clave quasimanu Dei de coelis ei
porrecta & circa eum versu,
Tu pro me navem liquisti, suscipe
clavem.
Ex altera parte impressa erat urbs, &
Scriptura ista, Aurea Roma. Item ad
laudem Caesaris Augusti, & Romae di-
ctum est:
Nocte pluit tota, redueunt spectacu-
la mane,
Divisum imperium cum Iove Cae-
sar habes.
Londonia pro spectaculis theatralibus,
pro ludis scenicis, ludos habet sanctiores,
repraesentationes miraculorum, quae sancti
Confessores operati sunt, sea repraesentatio-
nes passionum, quibus claruit constantia
Martyrum. Praeterea quotannis die, quae
dicitur Carnivale, ut à puerorum ludis
incipiamus (omnes enim pueri fuimus)
scholarum singuli pueri suos apportans ma-
gistro suo gallos gallinaceos pugnatores, &
totum illud antemeridianum datur ludo
puerorum vacantium, spectare in scholis su-
orum pugnas gallorum. Post Prandium
exit in campos omnis iuventus vrbis ad lu-
sum pilae celebrem. Singulorum studiorum
scholares suam habent pilam: singulorum
officiorum urbis exercitores suam singuli
pilam in manibus. Majores natu patres
& divites urbis, in equis spectatum veni-
unt certamina juniorum, & modo suo in-
veniuntur cum juvenibus, & excitari vi-
detur in eis motus caloris naturalis, con-
templatione tanti motus & participatione
gaudiorum adolescentiae liberioris. Singulis
diebus dominicis in Quadragesima post
prandia, exit in campos juvenum recens ex-
amen in equis bellicosis: in equis certa-
mine primis: quorum quisque aptus & in
gyros currere doctus equus. Erumpunt à
portis catervatim filii civium laici, in-
structi lanceis & scutis militaribus, juni-
ores hastalibus ferro dempto praefurcatis,
simulachra belli cient & agonisticam ex-
ercent militarem. Adveniunt & plurimi
Aulici, Rege in vicino posito, & de familiis
Consulum & Baronum ephebi: nondum cin-
gulo donati militiae gratia concertandi.
Accendit singulos spes victoriae: equi feri
adhinniunt, tremunt artus, fraenos man-
dunt, impatientes morae stare loco nesciunt.
Cum tandem, Sonipedum rapit ungula
cursum, sessores adolescentes divisis ag-
minibus, hi praecedentibus instant, nec asse-
quuntur hi socios dejiciunt & praetervo-
lant. In feriis Paschalibus ludunt quasi
praelia navalia: in arbore siquidem medi-
amna scuto fortior innexo, navicula remo
& raptu fluminis cita, in prora stantem
habet juvenem, scutum illud lancea per-
cussurum: qui si scuto illi Linceamillidens
frangat eam, & immotus persistat, habet
propositum, voti compos est: si vero lancea
integra fortiter percusserit, in profluentem
amnem dijicitur: Navis motu suo acta
praeterit. Sunt tamen hinc inde secus scu-
tum duae naves stationariae, & in eis juve-
nes plurimi, ut eripiant percussorem flu-
mine abscorptum cum primo emersus com-
paret, vel summa rursus cum bullit in
unda. Supra pontem & in solariis suprae
fluvium, sunt qui talia spectent, multum
rideri parati. In festis tota aestate juvenes
ludentes exercentur, in saliendo in arcu,
in lucta, jactu lapidum, amentatis missi-
libus ultra metam expediendis, parmis du-
ellionum. Puellarum Cytheræa ducit cho-
ros, & pede libero pulsatur tellus, usque
imminente Luna. In hyeme singulis fere
festis ante prandium, vel apri Spumantes
pugnant pro capitibus, & verres falmineis
accincti dentibus addendi Succidiae, vel
pingues tauri Cornupetae, seu ursi imma-
nes cum objectis depugnant canibus. Cùm
est congelata palus illa magna quae maenia
urbis aquilonalia alluit, exeunt lusum super
glaciem densae juvenum turmae: Hi ex
cursu motu captato citatiore, distantia pe-
dum posita, magnum spatium latere altero
praetenso perlabuntur. Alii quasi magnos
lapides molares de glacie sedes sibi taci-
unt: sessorem unum trabunt plurimi præ-
currentes, manibus se tenentes: in tanta
citatione motus aliquando pedibus lapsi ca-
dunt omnes proni. Sunt alii super glaciem
ludere doctiores, singuli pedibus suis ap-
tantes, & sub talaribus suis alligantes
ossa, tibias scilicet animalium, & palos
ferro acuto superposito tenentes in mani-
bus, quos aliquando glaciei allidunt: tan-
ta rapacitate feruntur, quanta avis vo-
lans, vel pilum balistae. Interdum autem
permagna procul distantia ex condicto, duo
aliqui ita ab oppositis veniunt, concurri-
tur: palos erigunt, se invicem percutiunt:
vel alter, vel ambo cadunt, non sine laesi-
one corporali, cùm post casum etiam vi
motus feruntur ab invicem procul: &
qua parte glacies caput tangit, totum ra-
dit, totum decorticat. Plerumque tibia
cadentis, vel brachium, si super illud
ceci-

Stephanides.

ceciderit, confringitur. Sed aetas avida
gloriae, juventus cupida victoriae, ut in veris
praeliis fortius se habeant, ita in simulatis
exercentur. Plurimi civium delectantur,
ludentes in avibus coeli, Nisis, accipitri-
bus, & hujusmodi, & in canibus milit an-
tibus in silvis. Habentque cives suum jus
venandi, in Middlesexia, Hertfordscira,
& to a Chiltra, & in Cantia usque ad
aquam Graiae. Lundonienses tunc Trino-
vantes dicti, Caium Iulium Caesarem,
qui nullas nisi sanguine fuso vias habere
gaudebat, repulerunt. Vnde Lucanus,
Territa quaesitis ostendit terga Bri-
tannis.
Civitas Londonia reperit aliquos, qui
regna plurima, & Romanum sibi subdide-
runt imperium: & plurimos alios, quos
mundi Dominos virtus euixit ad Deos,
ut fuerat in Apollinis oraculo Bruto pro-
missum:
Brute sub occasu solis, trans Gallica
Regna,
Insula in Oceano est undique clau-
sa mari:
Hanc pete: namque tibi sedes erit
illa perennis,
Haec fiet natis altera Troja tuis.
Hic de stripe tua reges nascentur, &
ipsis
Totius terrae subditus orbis erit.
In temporibus Christianis nobilem illum
edidit imperatorem Constantinum, qui
urbem Romam, & imperialia insignia om-
nia Deo donavit, & beato Petro & Sil-
vestro
Papae, cui & stratoris exhibuit of-
ficium, & se non amplius Imperatorem,
sed Sanctae Ecclesiae Romanae defensorem
gavisus est vocari: & ne pax Domini Pa-
pae occasione praesentiae ejus secularis stre-
pitus tumultu concuteretur, ipse ab urbe
Domino Papae collata discessit, & sibi ci-
vitatem Bizantium edificavit. Lundonia
& modernis temporibus, reges illustres
magnificosque peperit. Imperatricem Ma-
tildem, Henricum
regem tertium, &
beatum Thomam Archiepiscopum Christi
Martyrem gloriosum, quali non candidio-
rem tulit, nec quo fuerit devinctior alter
omnibus bonis totius orbis Latini.
A

Cite this page

MLA citation

Stow, John, Anthony Munday, Anthony Munday, and Humphrey Dyson. The Survey of London (1633): Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae. The Map of Early Modern London, edited by Janelle Jenstad, U of Victoria, 26 Jun. 2020, mapoflondon.uvic.ca/stow_1633_fitzstephen.htm.

Chicago citation

Stow, John, Anthony Munday, Anthony Munday, and Humphrey Dyson. The Survey of London (1633): Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae. The Map of Early Modern London. Ed. Janelle Jenstad. Victoria: University of Victoria. Accessed June 26, 2020. https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1633_fitzstephen.htm.

APA citation

Stow, J., Munday, A., Munday, A., & Dyson, H. 2020. The Survey of London (1633): Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae. In J. Jenstad (Ed), The Map of Early Modern London. Victoria: University of Victoria. Retrieved from https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1633_fitzstephen.htm.

RIS file (for RefMan, EndNote etc.)

Provider: University of Victoria
Database: The Map of Early Modern London
Content: text/plain; charset="utf-8"

TY  - ELEC
A1  - Stow, John
A1  - Munday, Anthony
A1  - Munday, Anthony
A1  - Dyson, Humphrey
ED  - Jenstad, Janelle
T1  - The Survey of London (1633): Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae
T2  - The Map of Early Modern London
PY  - 2020
DA  - 2020/06/26
CY  - Victoria
PB  - University of Victoria
LA  - English
UR  - https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1633_fitzstephen.htm
UR  - https://mapoflondon.uvic.ca/xml/standalone/stow_1633_fitzstephen.xml
ER  - 

RefWorks

RT Web Page
SR Electronic(1)
A1 Stow, John
A1 Munday, Anthony
A1 Munday, Anthony
A1 Dyson, Humphrey
A6 Jenstad, Janelle
T1 The Survey of London (1633): Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae
T2 The Map of Early Modern London
WP 2020
FD 2020/06/26
RD 2020/06/26
PP Victoria
PB University of Victoria
LA English
OL English
LK https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1633_fitzstephen.htm

TEI citation

<bibl type="mla"><author><name ref="#STOW6"><surname>Stow</surname>, <forename>John</forename></name></author>, <author><name ref="#MUND1"><forename>Anthony</forename> <surname>Munday</surname></name></author>, <author><name ref="#MUND1"><forename>Anthony</forename> <surname>Munday</surname></name></author>, and <author><name ref="#DYSO1"><forename>Humphrey</forename> <surname>Dyson</surname></name></author>. <title level="a">The Survey of London (1633): Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae</title>. <title level="m">The Map of Early Modern London</title>, edited by <editor><name ref="#JENS1"><forename>Janelle</forename> <surname>Jenstad</surname></name></editor>, <publisher>U of Victoria</publisher>, <date when="2020-06-26">26 Jun. 2020</date>, <ref target="https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1633_fitzstephen.htm">mapoflondon.uvic.ca/stow_1633_fitzstephen.htm</ref>.</bibl>

Personography

Organizations